بررسی و تحلیل ویژگی های ساختاری و شگردهای زبانی داستان خسرو نوشتهء عبدالحسین وجدانی از حمزه محمدی ده چشمه و فرزاد محمدی

عبدالحسین وجدانی یکی از نویسندگان برجستۀ ایران، در داستانهایش بـه تحـوّلات سیاسـی،
فرهنگـی و اجتماعی انسان معاصر نظر دارد. در آثارِ وی به راحتی مـی تـوان نمودهـای فراوانـی از فرهنـگ،
هویّت، اخلاق، مردمداری، مذهب و … را که مطابق با سِرِشتِ مردم ایران زمین اسـت، مشـاهده کرد.

داستانِ »خسرو« سومین داستان از مجموعه داستان »عموغالم« تنها مجموعۀ داستانی وجدانی است. این داستان از زبان اوّل شخص نقل میشود، امّا شخصیّتِ راوی در مقابل شخصیّت اصلیِ داستان یعنی خسرو، رنگ می بازد. راوی که در دوران تحصیلات ابتدایی با خسرو همکالس بوده، روزی او را در خیابان می بیند؛ »شیرۀ تریاك، آن شیرِ بیباك را چون اسکلتی وحشتناك ساخته بود.« آنگاه خاطرات دورانِ جوانی او را بازگو میکند و در لفافۀ داستان، درونمایۀ این اثر را که طرحِ یکی از مشکلات فرهنگی – اجتماعی عصرِ ما و آثار مخرّب و زیانبارِ اعتیاد است، به میان می آورد و در پایان توصیه میکند که از همنشینِ بد باید دوری کرد.
از آنجا که داستان، منعکس کنندۀ مسائل مهمّ اجتماعی در هر دوره و زمان است، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل محتوا «داستانِ خسرو» نوشتۀ عبدالحسین وجدانی را مورد تجزیه و تحلیل و نقد قرار داده و با بررسی ساختارِ این اثر، ویژگی ها و ظرافت های زبانیِ آن و نیز شگردهایِ خاصّ نویسنده برای ادای مقصودِ خود را بیان کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که وجدانی با استفاده از ظرفیّت های ادبی و شگردهای زبانی مانند تشبیه، کنایه، طنز، اصطلاحات عامیانه و … توانسته است خوانندۀ داستان را با خود
همراه و پیام نهایی(تأثیرِ همنشینِ بد) را به او اِلقا کند.

دبیران ادبیات